برنج سفید یا قهوه ای ؛ کدام از ابتلا به دیابت نوع ۲ پیشگیری می‌کند؟

به گزارش همشهری آنلاین، شیوع دیابت نوع ۲ (T۲D) در سراسر جهان، به‌ویژه در کشورهای کم‌درآمد و با درآمد متوسط، همچنان در حال افزایش است. از آنجا که برنج یک غذای اصلی در بسیاری از فرهنگ‌هاست و در اکثر رژیم‌های غذایی آسیایی غالب است، این فرضیه وجود دارد که بهبود کیفیت رژیم غذایی با جایگزینی برنج سفید با برنج قهوه‌ای می‌تواند نقش مهمی در پیشگیری از دیابت نوع ۲ داشته باشد.

برنج سفید محصول پالایش و صیقل دادن دانه‌های برنج با حذف لایه‌های بیرونی سبوس و جوانه است و آندوسپرم نشاسته‌ای را به عنوان جزء اصلی باقی می‌ماند. در مقابل، برنج قهوه‌ای، غلات کامل دست نخورده، سبوس و جوانه را همراه با فیبر، ویتامین‌ها و مواد معدنی موجود در این لایه‌های غلات را داراست. فیبر غذایی و ریزمغذی‌های خاصی مانند منیزیم موجود در دانه برنج دست نخورده به طور مستقل با کاهش خطر ابتلا به دیابت نوع ۲ مرتبط هستند.

برنج قهوه‌ای همچنین به دلیل محتوای فیبر بالاتر و سرعت جذب کندتر، در مقایسه با برنج سفید، شاخص گلیسمی پایین‌تری دارد، اگرچه تنوع در این شاخص در بین سویه‌های برنج وجود دارد.

مطالعات اپیدمیولوژیک مصرف غلات تصفیه شده، از جمله برنج سفید، را با خطر ابتلا به دیابت نوع ۲ مرتبط دانسته است، در حالی که مصرف غلات کامل، مانند برنج قهوه‌ای، با خطر کمتر مرتبط است. متاآنالیزهای قبلی مطالعات کوهورت ارتباط مثبتی بین مصرف برنج سفید و خطر ابتلا به دیابت نوع ۲ به ویژه در جمعیت‌های آسیایی نشان داده است. از زمان این انتشارات، تعدادی از مطالعات جدید منتشر شده است که داده‌هایی از مناطق دیگر جهان ارائه می‌دهد. برخلاف مطالعات کوهورت، یافته‌های کارآزمایی‌های بالینی که برنج سفید را با برنج قهوه‌ای مقایسه می‌کنند، متناقض بوده‌اند. به علت وجود تناقضات در مطالعات و همچنین یکپارچه نبودن جمعیت مورد بررسی از نظر مبتلا بودن به دیابت، مطالعه مروری و متاآنالیزی بر روی ۱۹ مطالعه مداخله‌ای و کوهورت برای بررسی ارتباط مصرف برنج سفید و قهوه ای و ریسک ابتلا به دیابت نوع ۲ در سال ۲۰۲۲ انجام شد.

درنهایت، نتایج این مطالعه نیز ارتباط مثبت بین مصرف برنج سفید و خطر ابتلا به  دیابت نوع ۲ را نشان داد. یافته‌ها همچنین نشان می‌دهند که برنج قهوه‌ای با خطر دیابت نوع ۲ ارتباط معکوس دارد، اگرچه نتایج بر اساس داده‌های محدودی است. جایگزینی برنج سفید با برنج قهوه‌ای یا سایر غلات کامل این پتانسیل را دارد که یک استراتژی کم‌هزینه و عملی برای بهبود کیفیت رژیم غذایی و کمک به کاهش خطر ابتلا به دیابت نوع ۲ باشد.

منبع: دفتر بهبود تغذیه جامعه وزارت بهداشت